NERWICA NATRĘCTWobjawy, leczenie,
przezczaszkowa stymulacja magnetyczna - TMS
przezczaszkowa stymulacja magnetyczna - TMS
Nazwa zwyczajowa: nerwica natręctw, OCD
Nazwa jednostki ICD-11 PL: zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne
Nazwa jednostki ICD-11 EN: obsessive-compulsive disorder
Wiele osób bez OCD ma niepokojące myśli lub powtarzające się zachowania. Jednak te myśli i zachowania zazwyczaj nie zakłócają codziennego życia. U osób z OCD myśli są uporczywe, a zachowania sztywne. Niewykonywanie tych zachowań często powoduje znaczny niepokój. Znaczna część osób z OCD wie lub podejrzewa, że ich natręctwa nie są "naturalnymi" myślami. Pomimo tego mają one trudności z oderwaniem się od obsesyjnych myśli lub zaprzestaniem kompulsywnych działań.
OCD dotyka 2-3% ludzi, a wśród dorosłych nieco więcej kobiet niż mężczyzn. OCD często rozpoczyna się w dzieciństwie, okresie dojrzewania lub we wczesnej dorosłości. Średni wiek wystąpienia pierwszych objawów to 19 lat.
-
strach przed skażeniem przez ludzi lub środowisko
-
niepokojące myśli lub obrazy o charakterze seksualnym
-
strach przed wypowiadaniem nieprzyzwoitych słów lub obelg
-
nadmierna troska o porządek, symetrię lub precyzję
-
strach przed utratą lub wyrzuceniem czegoś ważnego
-
nadmierne lub rytualne mycie rąk, branie prysznica lub mycie zębów
-
powtarzające się czyszczenie przedmiotów domowego użytku
-
porządkowanie lub układanie rzeczy w określony sposób
-
powtarzające się sprawdzanie zamków, przełączników lub urządzeń
-
uporczywe liczenie do określonej liczby
OBJAWY NERWICY NATRĘCTW
-
Natręctwa (obsesje)
Obsesje to powtarzające się i uporczywe myśli (np. o zanieczyszczeniu), obrazy (np. sceny przemocy) lub impulsy (np. dźgnięcia kogoś nożem), które są odczuwane jako natrętne i niechciane emocje, takie jak lęk czy obrzydzenie. Wiele osób cierpiących na OCD zdaje sobie sprawę, że myśli, impulsy lub obrazy są wytworem ich umysłu i są nadmierne lub nieuzasadnione. Jednak niepokoju spowodowanego natrętnymi myślami nie da się rozwiązać za pomocą logiki czy rozumowania. Większość osób z OCD próbuje złagodzić cierpienie związane z natręctwami za pomocą kompulsji. -
Kompulsje
Kompulsje to powtarzające się zachowania lub czynności psychiczne, które osoba czuje się zmuszona wykonywać w odpowiedzi na obsesję. Zachowania te zazwyczaj zapobiegają lub zmniejszają cierpienie danej osoby związane z obsesją. Kompulsje mogą być nadmiernymi reakcjami, które są bezpośrednio związane z obsesją (np. nadmierne mycie rąk z powodu lęku przed zanieczyszczeniem) lub czynnościami zupełnie z nią niezwiązanymi. W najcięższych przypadkach ciągłe powtarzanie rytuałów może wypełniać cały dzień, uniemożliwiając normalne funkcjonowanie.
-
Kompulsje psychiczne
Kompulsje obejmują też mentalne powtarzanie określonych czynności w celu zapobieżenia potencjalnie negatywnym skutkom, przeglądanie wspomnień w celu upewnienia się, że nie wyrządziło się komuś krzywdy, oraz liczenie przedmiotów. Kompulsje albo nie są w faktyczny sposób związane z realnym zagrożeniem (np. układanie przedmiotów symetrycznie, aby zapobiec skrzywdzeniu bliskiej osoby), albo są wyraźnie przesadne (np. codzienne wielogodzinne branie prysznica, aby zapobiec chorobie). -
Czasochłonność i unikanie
Obsesje i kompulsje są czasochłonne, zajmują więcej niż 1 godzinę dziennie, lub powodują znaczne upośledzenie funkcjonowania w życiu osobistym, rodzinnym, społecznym, edukacyjnym, zawodowym lub w innych ważnych obszarach funkcjonowania. Osoby z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym często unikają ludzi, miejsc lub rzeczy, które wywołują obsesje i kompulsje.
-
Powtarzalne i częste tematy obsesji
Treść obsesji i kompulsji różni się u poszczególnych osób i może być pogrupowana w różne tematy lub wymiary objawów, w tym: sprzątanie (np. obsesje zanieczyszczenia i kompulsje sprzątania); symetria (np. obsesje symetrii i kompulsje powtarzania, porządkowania i liczenia); zakazane lub tabuizowane myśli (np. obsesje agresywne, seksualne i religijne) i związane z nimi kompulsje. Niektóre osoby mają trudności z pozbywaniem się przedmiotów i gromadzą je w konsekwencji typowych obsesji, takich jak lęk przed skrzywdzeniem innych. -
Ulga
Chociaż kompulsje nie są wykonywane dla przyjemności, ich wykonanie może przynieść chwilową ulgę w niepokoju wywoływanym przez obsesje.
METODY LECZENIA NERWICY NATRĘCTW
PRZEZCZASZKOWA STYMULACJA MAGNETYCZNA - TMS
Około 40% osób cierpiących na zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne nie reaguje na samodzielnie stosowane, konwencjonalne metody leczenia, takie jak psychoterapia czy leczenie farmakologiczne. W takiej sytuacji wskazane jest zastosowanie przezczaszkowej stymulacji magnetycznej (ang. transcranial magnetic stimulation - TMS). Jest to bezpieczna metoda wykorzystująca powtarzające się impulsy magnetyczne do wyciszenia nadmiernie aktywnych obszarów mózgu powodujących natręctwa i kompulsje. W 2018 roku została ona zatwierdzona przez FDA (ang. the United States Food and Drug Administration) jako skuteczna metoda leczenia OCD u dorosłych.
LECZENIE PSYCHIATRYCZNE
Farmakoterapia jest jedną z metod leczenia zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego. Do najczęściej stosowanych preparatów, należą leki przeciwdepresyjne z grupy SSRI (ang. selective serotonin reuptake inhibitors - SSRI), ale używane są również preparaty przeciwpsychotyczne i przeciwlękowe. Psychofarmakologia może być bardzo skuteczna w leczeniu objawów nerwicy natręctw, ale nie jest leczeniem przyczynowym. W większości przypadków leki muszą być przyjmowane długoterminowo, a ich dawki często są wyższe niż w zaburzeniach nastroju. Na pierwsze efekty często trzeba poczekać od 8 do 12 tygodni, jednak u niektórych pacjentów poprawa następuje szybciej.
LECZENIE PSYCHOLOGICZNE
Psychoterapia może być również skutecznym sposobem leczenia OCD. Badania wskazują, że terapia poznawczo-behawioralna (ang. cognitive behavior therapy - CBT) i terapia ekspozycyjna mogą mieć podobną skuteczność jak leki. Polegają one m.in. na ekspozycji na sytuację wyzwalającą kompulsje (np. dotykanie brudnych przedmiotów), a następnie powstrzymaniu się od jej wykonania, co może prowadzić do stopniowej redukcji intensywności czynności natrętnych.
Podobnie jak w przypadku większości zaburzeń psychicznych, leczenie jest zawsze zindywidualizowane. Może się ono rozpocząć się od stosowania leków lub od psychoterapii, lub od połączenia tych metod. Dla wielu pacjentów terapia ekspozycyjna jest dodatkowym leczeniem z wyboru, gdy leczenie farmakologiczne nie przynosi oczekiwanej redukcji objawów.
BADANIA I PUBLIKACJE NAUKOWE
W metaanalizie "An updated meta-analysis: Short-term therapeutic effects of repeated transcranial magnetic stimulation in treating obsessive-compulsive disorder." dokonano systematycznego przeglądu 20 badań, w których wzięło udział łącznie 791 pacjentów. Z przeglądu wynika, że TMS daje klinicznie istotną poprawę objawów. Badania wykazały, że po pełnym kursie leczenia OCD u około 55% pacjentów nastąpiło znaczące zmniejszenie objawów, a u 1 na 3 nastąpiła całkowita remisja. 1
W badaniu "Adjunctive Low-frequency Repetitive Transcranial Magnetic Stimulation over the Right Dorsolateral Prefrontal Cortex in Patients with Treatment-resistant Obsessive-compulsive Disorder: A Randomized Controlled Trial" oceniano wpływ rTMS o niskiej częstotliwości zastosowanego na prawą grzebitowo-boczną korę przedczołową (ang. dorsolateral prefrontal cortex - DLPFC) u pacjentów z OCD opornym na leczenie. Badanie potwierdziło, że leczenie wspomagające rTMS znacząco poprawiło objawy obsesyjne u pacjentów, jak również towarzyszące im objawy depresyjne. 2
Badanie "Repetitive transcranial magnetic stimulation in the treatment of obsessive-compulsive disorders: Double blind randomized clinical trial.", również wykazało że rTMS o niskiej częstotliwości, skierowany na prawą DLPFC, jest obiecującym narzędziem w leczeniu OCD. 3
Zhou DD, Wang W, Wang GM, Li DQ, Kuang L.
J Affect Disord. 2017 Jun;215:187-196. doi: 10.1016/j.jad.2017.03.033 Epub 2017 Mar 18. PMID: 28340445.
Seo HJ, Jung YE, Lim HK, Um YH, Lee CU, Chae JH.
Clin Psychopharmacol Neurosci. 2016 May 31;14(2):153-60. doi: PMID: 27121426; PMCID: PMC4857874.
Elbeh KAM, Elserogy YMB, Khalifa HE, Ahmed MA, Hafez MH, Khedr EM.
Psychiatry Res. 2016 Apr 30;238:264-269. doi: 10.9758/cpn.2016.14.2.153 Epub 2016 Feb 21. PMID: 27086243.
